Historia
Wszystko zaczęło się w Paryżu...
17 listopada 1892 roku zaczęła się historia naszej partii.
Jak pisze Lidia Ciołkoszowa, „w małym mieszkaniu emigranckim na paryskim przedmieściu Montrouge rozpoczął się zjazd, który przez swój przebieg i swe wyniki odegrał ogromną rolę w nowoczesnym polskim życiu politycznym. Utorował on drogę do powstania Polskiej Partii Socjalistycznej (…)”
„Zjazd trwał siedem dni. Praca nad uchwaleniem programu nie była łatwa; w ożywionej i szczegółowej dyskusji ścierały się poglądy, szukano wspólnego stanowiska i uzgodnionych sformułowań.”
Historyczne dokumenty programowe
Każdy dokument przyjęty przez poprzednie Kongresy PPS traktujemy z należytym szacunkiem jako wyznacznik wskazujący nam drogę działania politycznego dzisiaj.
Prawa kobiet na sztandarach PPS
„Stwórzcie takie warunki życia, w których każda kobieta mogłaby z radością urodzić i wychować swoje dziecko. Jeśli tego nie potraficie, milczcie!”
Odezwa działaczek Polskiej Partii Socjalistycznej do prawicy, „Głos Kobiet” 1933
Polska Partia Socjalistyczna od 1892 roku walczy o prawa kobiet. Równość płac i prawo do świadomego macierzyństwa są dla nas równie ważne jak walka o socjalizm.
Działaczki PPS
Kobiety działają w PPS od ponad stu lat: jako bojowniczki, działaczki, zbrojmistrzynie i posłanki. Oto lista najsynniejszych kobiet PPS, historycznych budowniczek równości społecznej w Polsce.
Zofia Praussowa
Inspektorka pracy, działaczka na rzecz praw kobiet. Bojowniczka Organizacji Bojowej PPS. Redaktorka „Głosu Kobiet”. Posłanka PPS w latach 1928-1930.
Zofia Moraczewska
Działaczka socjalistyczna i niepodległościowa. Posłanka z ramienia PPS w latach 1930-1935.
Aleksandra Szczerbińska
Żołnierka Legionów Polskich odznaczona orderem Virtuti Militari. Bojowniczka OB PPS, uczestniczka akcji pod Bezdanami. Po 1918 roku działaczka na rzecz sierot i praw ludzi w kryzysie bezdomności.
W parlamencie od 1919 roku
W pierwszych wyborach po odzyskaniu niepodległości uzyskaliśmy 35 mandatów w jednoizbowym Sejmie Ustawodawczym. Powstał Związek Parlamentarny Polskich Socjalistów, klub parlamentarny PPS. Na jego czele stanął Ignacy Daszyński.
Polska Partia Socjalistyczna stopniowo rosła w siłę w niepodległej Polsce. Dzięki odważnemu programowi i walce o prawa pracownicze, w kolejnej kadencji klub PPS liczył już 41 posłów i 6 senatorów.
.
CZY WIESZ ŻE...?
...Polska Partia Socjalistyczna jest najstarszą partią polityczną w Polsce? Powstaliśmy w Paryżu w listopadzie 1892 roku.
Bibliografia historyczna PPS
Opracowania historyczne, artykuły i publikacje na temat historii i działalności Polskiej Partii Socjalistycznej.
Ogólne
- Ciołkosz Adam, Ludzie P.P.S., Londyn 1967
- Stefanowski Roman, PPS 1892-1992, Warszawa 1992
- Piasecki Henryk, Żydowska organizacja PPS, Warszawa 1978
- Reński Edmund, Skradzione sztandary PPS, Warszawa 1990
- Maciej Żuczkowski et al., O niepodległość i socjalizm. Studia i szkice z dziejów Polskiej Partii Socjalistycznej, Warszawa 2020
- Praca zbiorowa redakcja Andrzej Ziemski, Wielcy Socjaliści.., Warszawa 2018.
Biografie
- Żychowski Marian, Bolesław Limanowski. 1835–1935, Warszawa 1971
- Ignacy Wilczek, Feliks Perl, Monachium 1980
- Śliwa Michał, Bolesław Drobner - szkic o działalności politycznej, Kraków 1985
- Śliwa Michał, Feliks Perl, Warszawa 1988
- Prekiel Przemysław, Stanisław Dubois 1901–1942, Warszawa 2017
- Prekiel Przemysław, Ludwik Cohn. Od PPS po KOR , Warszawa 2019
1892-1918: Początki PPS i pierwsze zjazdy
- Malinowski Aleksander, Materiały do historii P.P.S. i ruchu rewolucyjnego w zaborze rosyjskim od r. 1893-1904, t. 1: Rok 1893-1897, Warszawa 1907
- Malinowski Aleksander, Materiały do historii P.P.S. i ruchu rewolucyjnego w zaborze rosyjskim od r. 1893-1904, t. 2: Rok 1898-1901, Warszawa 1911
- Perl Feliks et al., Księga pamiątkowa P. P. S. W trzydziestą rocznicę, Warszawa 1923
- Jodko Witold, Zarys dziejów P. P. S., "Przedświt" Nr 77, 1928
- Wasilewski Leon, Dzieje zjazdu paryskiego 1892 roku. Przyczynek do historji Polskiego Ruchu Socjalistycznego, Warszawa 1934
- Żarnowska Anna, Geneza rozłamu w Polskiej Partii Socjalistycznej 1904-1906, Warszawa 1965
- Tomicki Jan, Polska Partia Socjalistyczna 1892 – 1948 , Warszawa 1983
1918-1939: PPS w II Rzeczypospolitej
- Żarnowski Janusz, Polska Partia Socjalistyczna w latach 1935-1939, Warszawa 1965
- Tymieniecka Aleksandra, Polityka Polskiej Partii Socjalistycznej w latach 1924-1928, Warszawa 1969
- Pałkowski Wiesław, Konstrukcja ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej w Projekcie konstytucji Polskiej Partii Socjalistycznej z roku 1919, Kraków 1969
- Pałkowski Wiesław, Pepesowska koncepcja polskiego parlamentu (1918-1921), Warszawa 1976
- Tymieniecka Aleksandra, Warszawska organizacja PPS 1918-1939, Warszawa 1982
- Cesarski Henryk et al., PPS : wspomnienia z lat 1918-1939, Warszawa 1987
- Więch Kazimierz, PPS w pierwszych latach parlamentaryzmu 1921-1923, Warszawa 1987
- Soroka Józef Michał, Polska Partia Socjalistyczna wobec problemów kulturalno-oświatowych 1918-1939, Wrocław 1995
1944-1987: Okres powojenny w kraju i na emigracji
- Reiss Antoni, Z problemów odbudowy i rozwoju organizacyjnego PPS (1944-1946), Warszawa 1971
- Syzdek Bronisław, Polska Partia Socjalistyczna w latach 1944-1948, Warszawa 1974