21 lipca 2024 r. obchodziliśmy 119. rocznice stracenia Stefana Okrzei – bojownika o polską niepodległość i socjalizm, działacza Polskiej Partii Socjalistycznej, straconego przez carskiego zaborcę na stokach Cytadeli Warszawskiej.
Uroczystości upamiętniające Okrzeję otworzył Kacper Wężyk, przewodniczący PPS w Warszawie oraz Piotr Ciszewski, przewodniczący Stowarzyszenia Historia Czerwona, będącego współorganizatorem obchodów. Przy tablicy upamiętniającej bohaterów walki niepodległościowej w Bramie Straceń, głos zabrał senator Wojciech Konieczny, przewodniczący Rady Naczelnej PPS, a także Piotr Górski z Unii Pracy, radna Warszawy Karolina Zioło-Pużuk z Nowej Lewicy oraz Bolesław Orzechowski z Młodych Socjalistów PPS.
Przedstawiciele PPS w swoich przemówieniach przypomnieli o bohaterstwie i poświęceniu Stefana Okrzei, o łączeniu walki o niepodległość ze sprzeciwem wobec kapitalistycznego wyzysku, a także konieczności czerpania inspiracji z ogromnego dziedzictwa Polskiej Partii Socjalistycznej, w które niezaprzeczalnie wpisał się Okrzeja. Po raz kolejny zwrócono również uwagę na tragiczny stan, w jakim znalazła się Cytadela Warszawska. Zaapelowano do przedstawicieli rządu i samorządu, odpowiedzialnych za nadzór nad Cytadelą, o usunięcie gruzów z symbolicznego miejsca straceń, odbudowę zawalonych murów i przywrócenie przestrzeni do stanu, który ponownie umożliwi godnego upamiętnianie polskich bohaterów.
Po złożeniu kwiatów przed Bramą Straceń, uczestnicy obchodów udali się do Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, gdzie przy pełnej sali odbył się wykład Piotra Ciszewskiego o Organizacji Bojowej PPS oraz Jakuba Żabińskiego-Sikorskiego, sekretarza RN PPS, na temat materialnego dziedzictwa Warszawy na przełomie XIX i XX wieku, dzięki któremu możemy poznać i lepiej zrozumieć kontekst, w jakim wychowywał się, żył, pracował i działał Stefan Okrzeja.
Na zakończenie tegorocznych obchodów wyświetlony został cyfrowo odnowiony, krótkometrażowy film niemy „Śmierć Okrzei” z 1923 roku. Film pokazuje okoliczności zamachu, uwięzienia i stracenia Stefana Okrzei, a także jego późniejsze upamiętnienia. W jego końcowych scenach udział bierze sam Ignacy Daszyński. To rzadki przykład polskiego fabularyzowanego filmu dokumentalnego z lat 20. XX wieku.
