Sejm RP ogłosił 2023 Rokiem Aleksandry Piłsudskiej. Kim jest kobieta najbardziej znana jako druga żona Józefa Piłsudskiego? Czy jej biografia jest rzeczywiście tak powiązana z postacią Towarzysza Ziuka, jak przedstawiają to prawicowi historycy?
Wraz ze zbliżającym się rokiem Aleksandry Piłsudskiej, warto przypomnieć jej niezłomną walkę o niepodległość i socjalizm. To walka, którą zaczęła jeszcze jako gimnazjalistka Ola Szczerbińska długo przed poznaniem Józefa Piłsudskiego. O tych rzeczach IPN i prawicowe portale nie chcą pisać.
Aleksandra Szczerbińska urodziła się 12 grudnia 1882 roku w Suwałkach w rodzinie zubożałej szlachty. Po paru latach nauczania domowego kontynuowała edukację w suwalskim gimnazjum. Tam po raz pierwszy zetknęła się z myślą socjalistyczną. Przeczytała „Kapitał” Karola Marksa. Wtedy zaczęła się również jej działalność rewolucyjna. W szkole prowadziła agitację polityczną, zakładała kółka kształceniowe i dystrybuowała czasopismo Polskiej Partii Socjalistycznej „Robotnik”. Po ukończeniu nauki w gimnazjum uczęszczała na zajęcia Uniwersytetu Latającego.
W 1903 roku przeprowadziła się do Warszawy. Podjęła pracę w fabryce włókienniczej, a rok później wstąpiła do PPS. Wkrótce potem założyła Koło Żeńskie PPS na warszawskim Bródnie. Oczywiście zabór carski nie zezwalał na legalne funkcjonowanie PPS, co zmuszało Szczerbińską, tak samo jak jej towarzyszy i towarzyszki, do działania w pełnej konspiracji. Na organizowaniu i koordynowaniu działań konspiracyjnych opierało się działanie młodej Aleksandry.
Od wstąpienia do PPS zajmowała się przemytem broni z Belgii oraz dostarczaniem jej oddziałom Organizacji Bojowej PPS na poszczególne akcje. „Kobieta w długiej sukni mogła swobodnie nieść dwa lub trzy mauzery przywiązane do ciała, wzdłuż nóg. Rewolwery i amunicję zaszywano w szerokie pasy, które kładło się pod ubranie. Dynamit znakomicie nadawał się do gorsetu.” – pisze we „Wspomnieniach” Aleksandra Szczerbińska. W 1905 roku samo mieszkanie Szczerbińskiej stało się składem broni palnej i materiałów wybuchowych OB PPS.
W 1906 roku po raz pierwszy spotkała „Ziuka”, swojego przyszłego kochanka, a później męża. Stało się to w trakcie inspekcji „biura techniki wojskowej”, którego była kierowniczką. Niedługo później została aresztowana na skutek prowokacji. Uwolniono ją w wyniku braku dowodów. Następnego dnia po wyjściu z aresztu wyjechała do Galicji, żeby zgubić carską policję.
W 1908 roku wznowiła działalność na terenie zaboru rosyjskiego. Wzięła udział w słynnej akcji pod Bezdanami, później znanej jako „akcja czterech premierów” ponieważ brali w niej udział między innymi Piłsudski, Aleksander Prystor, Walery Sławek oraz Tomasz Arciszewski – przyszli premierzy II RP. Szczerbińska miała za zadanie rozpoznanie terenu i porównanie go z mapami oraz organizację transportu zdobytego łupu z napadniętego pociągu. Po udanym napadzie przedostała się do Galicji.
Tam, razem z Piłsudskim, prowadziła działalność konspiracyjną w ramach Związku Strzeleckiego, gdzie była instruktorką oddziałów kobiecych. Współtworzyła również Towarzystwo Opieki nad Więźniami Politycznymi.
Wraz z wybuchem I wojny światowej została komendantką kobiecej służby wywiadowczej w ramach Legionów Polskich. W 1916 roku została internowana w obozie w Szczypiornie, skąd została uwolniona 5 maja, z okazji ogłoszenia utworzenia „samodzielnego państwa polskiego” przez władzie pruskie i austro-węgierskie.
Działalność Aleksandry Szczerbińskiej nie kończy się jednak na walce o niepodległość. Nie wolno zapomnieć o jej wpływie na przyznanie praw wyborczych kobietom w Polsce. Do wybuchu II wojny światowej aktywnie działała w licznych organizacjach społecznych, które poprawiały byt ludzi pracy w Polsce. Wiodła życie pełne bohaterstwa i poświęceń. Słynna socjalistka Aleksandra Piłsudska powinna być dla nas przykładem.